Een sterke bedrijfscultuur, flexibele werkuren of een aantrekkelijk opleidingsbudget zijn belangrijke troeven voor het aantrekken van talent. Maar laat ons eerlijk zijn: het loon blijft vaak de doorslaggevende factor. Mensen willen weten of ze eerlijk worden betaald, zeker in tijden waarin transparantie en gelijkheid steeds belangrijker worden.
Loon en de transparantie errond is dan ook een hot topic op de werkvloer. Met de Europese richtlijn rond loontransparantie, goedgekeurd in april 2023, wordt het topic wellicht enkel nog relevanter. Europese landen moeten tegen uiterlijk juni 2026 deze wet ook lokaal doorvoeren, en heeft als doel om de loonkloof tussen mannen en vrouwen aan te pakken. Daarnaast verplicht het bedrijven om werk te maken van een transparanter loonbeleid.
Wat betekent dit concreet voor uw organisatie? En wat zijn de voor- en nadelen van een transparante loonstructuur? We zetten het voor u op een rij.
De impact van de nieuwe Europese richtlijn loontransparantie
Sinds april 2023 is het officieel: de Europese Unie heeft een richtlijn aangenomen die bedrijven verplicht om werk te maken van eerlijke en transparante beloning.
De belangrijkste verplichtingen voor bedrijven in België:
Transparantie bij aanwerving: Werkzoekenden moeten vooraf informatie krijgen over het aanvangssalaris of de salarisschaal.
Recht op informatie voor werknemers: Werknemers mogen informatie opvragen over het gemiddelde loon, uitgesplitst per geslacht en functiecategorie.
Rapportageplicht voor grote bedrijven: Organisaties met meer dan 100 werknemers moeten periodiek verslag uitbrengen over loonkloofgegevens.
Loonaudits: Bedrijven met significante loonkloofverschillen zullen verplicht worden om een loonaudit uit te voeren en actie te ondernemen.
Deze richtlijn moet uiterlijk tegen juni 2026 omgezet zijn in nationale wetgeving. Toch is het verstandig om nu al na te denken over de aanpak binnen uw organisatie.
Wat zijn de opties voor loontransparantie binnen uw bedrijf?
U kan als werkgever kiezen voor geen, gedeeltelijke of volledige loontransparantie. Elke aanpak heeft z’n voordelen en valkuilen.
Geen transparantie: discreet maar risicovol
Sommige bedrijven kiezen ervoor om de lonen volledig vertrouwelijk te houden. Enkel HR en het management weten wie wat verdient. Veel werknemers voelen zich er goed bij dat zij en hun werkgever de enigen zijn die weten hoeveel er elke maand op de rekening verschijnt.
Voordelen:
Werknemers ervaren meer privacy en minder onderlinge vergelijking.
Flexibiliteit om lonen aan te passen op basis van ervaring, onderhandeling en prestaties.
Nadelen:
Werknemers gaan speculeren, wat tot wantrouwen of demotivatie kan leiden.
Interne ongelijkheid kan escaleren wanneer informatie toch uitlekt.
Moeilijkere onderhandelingen bij aanwervingen, zeker met de nieuwe Europese regels in het achterhoofd.
Houd er rekening mee dat gevoelige informatie dikwijls op een of andere manier bekend wordt. Zijn er grote verschillen wat de lonen betreft? Dan kan dat op zo’n moment voor problemen zorgen. De vraag is dan of het probleem bij de ongelijke lonen ligt of bij het gebrek aan transparantie erover.
Gedeeltelijke transparantie: loonschalen als gulden middenweg
Steeds meer bedrijven kiezen voor gedeeltelijke transparantie, waarbij loonschalen of loonbandbreedtes worden gecommuniceerd zonder individuele lonen bekend te maken.
Voordelen:
Kandidaten hebben een beter beeld van wat ze kunnen verwachten.
U behoudt enige flexibiliteit en kan uitzonderlijke prestaties belonen binnen de schaal.
Minder risico op jaloezie of spanningen tussen collega’s.
Nadelen:
Kandidaten mikken bij onderhandelingen vaak meteen op de hoogst mogelijke lonen binnen een loonschaal.
Werknemers kunnen nog steeds twijfelen of ze wel fair beloond worden ten opzichte van collega’s.
Volledige loontransparantie: radicale gelijkheid
Het komt niet veel voor, maar toch zijn er bedrijven die werknemers de mogelijkheid geven perfect te weten wat hun collega’s verdienen. Soms verspreidt de informatie zich zelfs tot buiten het bedrijf.
De nadelen zijn makkelijk te raden, maar er zijn ook interessante voordelen verbonden aan volledige loontransparantie.
Voordelen:
Geen ruimte voor speculatie of foute informatie.
Gelijke lonen voor gelijke functies versterken het gevoel van rechtvaardigheid.
Werknemers kunnen gemotiveerd raken om door te groeien wanneer ze zien wat hogere functies opleveren.
Onderhandelingen worden duidelijker en eerlijker.
Nadelen:
Spanningen kunnen ontstaan wanneer gelijke lonen niet altijd als rechtvaardig aanvoelen, bijvoorbeeld bij verschillen in inzet of ervaring.
Iemand die harder werkt of over meer ontwikkelde vaardigheden beschikt zal misschien beter verdienen dan iemand die in dezelfde loonschaal zit en niet meer doet dan van hem of haar verwacht wordt. Hier moet u dus indien nodig bijsturen. (de minder presterende collega op het matje roepen of de hardwerkende medewerker belonen)
Wat betekent dit voor uw HR-beleid?
Met de Europese regelgeving in aantocht is het niet langer de vraag óf u werk maakt van loontransparantie, maar hoe. Transparantie in lonen zorgt voor:
Meer vertrouwen binnen teams.
Minder loonongelijkheid.
Sterkere employer branding, vooral bij jongere generaties.
Transparantie loont
Ga naar de Salarisgids
Elk bedrijf is anders. Of u nu kiest voor beperkte of volledige loontransparantie: een duidelijke en eerlijke loonstructuur helpt u vooruit. De Europese richtlijn geeft alvast het signaal dat de toekomst eerlijker en transparanter wordt.
Ga vandaag nog aan de slag met een analyse van uw loonbeleid. Dat is niet alleen future-proof, het maakt uw organisatie ook aantrekkelijker én betrouwbaarder.
Interesse in benchmarkinformatie of een loonaudit? Ontdek onze Salarisgids en vergelijk lonen binnen uw sector.
