De arbeidsmarkt in Nederland is voortdurend in beweging. Met ingang van 1 januari 2025 is er een belangrijke wijziging doorgevoerd: het handhavingsmoratorium van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (wet DBA) is opgeheven. Dit kan grote gevolgen hebben voor zzp’ers en de bedrijven die met hen samenwerken.
Bij Robert Half informeren we u graag over wat deze wet inhoudt, wat er is veranderd en hoe u hiermee om kunt gaan.
Wat is de wet DBA?
De wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (wet DBA) verving in 2016 de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). De wet DBA is bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan – situaties waarin iemand op papier een zzp’er is, maar feitelijk als werknemer functioneert. Na invoering werd echter een handhavingsmoratorium ingesteld, waardoor de Belastingdienst alleen handhaafde bij kwaadwillendheid of bij het niet-opvolgen van aanwijzingen.
Met ingang van 1 januari 2025 is dat handhavingsmoratorium opgeheven. Dit betekent dat de Belastingdienst weer regulier handhaaft op schijnzelfstandigheid zonder dat er nieuwe wetten of criteria zijn ingevoerd. De toetsing van arbeidsrelaties vindt plaats op basis van de bestaande definitie van de arbeidsovereenkomst en de jurisprudentie, waaronder het arrest van de Hoge Raad in de zaak ‘Deliveroo’.
Wat is er veranderd per 1 januari 2025?
De opheffing van het handhavingsmoratorium betekent dat de Belastingdienst per 1 januari 2025 strenger kan optreden bij schijnzelfstandigheid. Waar voorheen alleen werd gehandhaafd bij kwaadwillendheid of het niet-opvolgen van aanwijzingen, kan de Belastingdienst nu in alle gevallen van schijnzelfstandigheid een naheffing van loonheffingen opleggen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025. In 2025 zullen nog geen verzuim- en vergrijpboetes opgelegd worden, om een ‘zachte landing’ te faciliteren. Vanaf 2026 worden dergelijke boetes echter wel weer opgelegd.
Daarnaast zal de Belastingdienst in beginsel eerst een bedrijfsbezoek uitvoeren om te bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid. Als tijdens dit bezoek wordt vastgesteld dat een zzp’er feitelijk functioneert als werknemer, volgt een waarschuwing. Bedrijven krijgen vervolgens de gelegenheid om de situatie te corrigeren. Bij een daaropvolgend boekenonderzoek moet blijken dat de situatie van schijnzelfstandigheid adequaat is aangepakt. Als dit niet het geval is, dan wordt de zzp’er als werknemer aangemerkt en volgt een naheffing tot 1 januari 2025.
Het is belangrijk om te benadrukken dat er per 1 januari 2025 geen nieuwe wetgeving of aanvullende criteria zijn ingevoerd. De beoordeling van arbeidsrelaties is gebaseerd op de bestaande definitie van de arbeidsovereenkomst en op rechtspraak, waaronder het arrest van de Hoge Raad in de zaak ‘Deliveroo’.
Voor meer informatie kunt u terecht op de website van de Belastingdienst.
Wat betekent dit voor zzp’ers?
Vind jouw perfecte baan
Voor zzp’ers is het essentieel om zich duidelijk te onderscheiden van werknemers. Zzp’ers moeten de basis op orde hebben, denk daarbij aan een inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel, zich presenteren en gedragen als ondernemer (door middel van acquisitie, netwerken, website, logo, etc.), beschikken over vereiste of gebruikelijke certificaten, registraties, verzekeringen en het zijn van ondernemer voor de btw of Inkomensbelasting (indien van toepassing). Verder moeten zzp’ers zelfstandig en onafhankelijk hun opdracht verrichten: de opdrachtgever mag geen leiding en toezicht uitoefenen. Zij moeten zich niet gedragen als werknemers en ook niet zo behandeld worden door opdrachtgevers.
De opdracht moet bovendien tijdelijk van aard zijn, bepaalde expertise vereisen en er moet sprake zijn van zzp-tariefafspraken. Dit zijn enkele gezichtspunten, maar ook andere factoren kunnen relevant zijn. Heldere contracten waarin afspraken over verantwoordelijkheden, tarieven en resultaten zijn vastgelegd, bieden verdere ondersteuning in het aantonen van zelfstandigheid, hoewel de praktijk leidend is.
Een hulpmiddel bij het bepalen van je positie als zzp’er vind je hier.
Wat betekent dit voor bedrijven?
Vind jouw nieuwe medewerker
Voor bedrijven die zzp’ers inhuren, brengt de opheffing van het handhavingsmoratorium extra verantwoordelijkheden met zich mee. Het is raadzaam om de huidige samenwerkingen met zzp’ers te evalueren en te controleren of de arbeidsrelaties voldoen aan de bestaande criteria.
Daarnaast is het belangrijk om binnen uw organisatie bewustzijn te creëren over de regels en risico’s. HR-teams en managers dienen goed op de hoogte te zijn van de nieuwe situatie om eventuele fouten bij het inhuren van zzp’ers te voorkomen.
Hoe kunt u zich voorbereiden?
Zzp’ers doen er goed aan hun werkwijzen en contracten te controleren en ervoor te zorgen dat zij aan de criteria voor zelfstandigheid voldoen. Indien nodig kunnen zij hun werkwijzen aanpassen of hun opdrachtenportefeuille uitbreiden.
Voor bedrijven is het belangrijk een audit uit te voeren van de samenwerking met zzp’ers en de arbeidsrelaties waar nodig aan te passen. Het inschakelen van een juridisch expert of accountant kan helpen om risico’s te minimaliseren en te zorgen voor een correcte naleving van de regels.
De wet DBA biedt ook kansen
Hoewel de handhaving van de wet DBA uitdagingen met zich meebrengt, biedt deze ook kansen om arbeidsrelaties transparanter en eerlijker te maken. Door te investeren in duidelijke afspraken en duurzame werkrelaties, kunnen zzp’ers en bedrijven niet alleen voldoen aan de regels, maar ook bouwen aan een toekomstbestendige samenwerking.
Bij vragen of behoefte aan ondersteuning kunt u terecht bij Robert Half. Wij helpen zzp’ers en bedrijven graag verder om succesvol te navigeren door deze nieuwe situatie.
