Discriminatie op het werk komt helaas meer voor dan je denkt. Uit een onderzoek uit 2017 blijkt dat 9 procent van alle werknemers in Nederland in het jaar voorafgaand aan het onderzoek discriminatie op de werkvloer heeft meegemaakt. Het kan gaan om discriminatie tussen collega’s onderling of discriminatie door de werkgever. Daarnaast heeft 15 procent van de werkzoekenden het gevoel gediscrimineerd te worden bij het zoeken naar werk. In welke vormen komt discriminatie voor? En wat kun je ertegen doen – zowel als werknemer als werkgever? In deze blogpost lees je meer.
Directe en indirecte discriminatie
Er bestaan twee vormen van discriminatie. Directe discriminatie vindt plaats als iemand niet wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek op basis van achternaam, werknemers op de werkvloer worden gepest om hun huidskleur of seksuele achtergrond, of wanneer een arbeidscontract van een vrouw wordt beëindigd omdat ze zwanger is. Bij indirecte discriminatie gaat het om handelingen, regels of procedures die neutraal lijken, maar toch discriminatie van bepaalde groepen als gevolg hebben. Denk hierbij aan een bedrijf dat van medewerkers eist dat ze de Nederlandse taal goed beheersen, terwijl dat niet relevant is voor het beroep. Of wanneer werknemers die kort in dienst zijn als eerste in aanmerking komen voor ontslag.
Discriminatie door werkgevers
Onderscheid maken tussen werknemers is niet in alle gevallen onterecht. Zo mogen werkgevers sollicitanten vanzelfsprekend weigeren op basis van een gebrek aan benodigde kwaliteiten –wanneer iemand die amper Nederlands spreekt solliciteert voor een baan als callcentermedewerker. Maar zodra iemand geweigerd wordt vanwege kenmerken die geen verband houden met de functie, spreken we van discriminatie. Discriminatie door werkgevers komt niet alleen voor bij sollicitatieprocedures. Ook bij ontslagprocedures, toekenning van arbeidsvoorwaarden en bij zwangerschap wordt er regelmatig gediscrimineerd.
Discriminatie door collega’s
Soms is het heel duidelijk wanneer collega’s discrimineren Denk aan als ze bepaalde mensen buitensluiten tijdens de lunch. Maar het kan ook in subtielere mate voorkomen. Bijvoorbeeld als collega’s achteloze uitspraken maken die voor sommigen grappig zijn maar anderen als pijnlijk ervaren. Denk hierbij aan grappen over iemands geaardheid. Niet iedereen heeft dezelfde ideeën over discriminatie – wat de één ziet als een onschuldig grapje is voor de ander een reden om thuis te blijven.
Naast discriminatie op basis van leeftijd, seksuele voorkeur, handicap, burgerlijke staat en politieke overtuiging vindt er ook discriminatie plaats op basis van arbeidsvoorwaarden zoals loon, deeltijd werken en aantal vrije dagen. De laatste categorie is op te lossen door simpelweg naar de werkgever te stappen en opheldering dan wel gelijke behandeling te eisen.
Wat kun je doen tegen discriminatie?
Discriminatie is wettelijk verboden. De belangrijkste wet is de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Een werkgever is dan ook verplicht om actie te ondernemen als hij merkt dat er discriminatie op de werkvloer plaatsvindt, of dat nu tussen collega’s of door leidinggevenden is.
Als werknemer is het belangrijk om direct melding te maken van discriminatie. Ook als je merkt dat een andere collega ongelijk behandeld wordt. Vind je het ongemakkelijk om naar je leidinggevende toe te stappen? Zoek dan eerst een ander vertrouwenspersoon binnen de organisatie. Dat kan bijna iedereen zijn. In het allerergste geval kun je een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens. Het College doet dan onderzoek naar jouw klacht en velt daar een oordeel over. Dat oordeel is niet bindend, maar heeft in veel gevallen wel effect. Houd er ook rekening mee dat de kans groot is dat je werkgever de discriminatie zelf niet opmerkt. Communiceren is dus erg belangrijk.
Als werkgever is het zaak om te allen tijde alert te blijven als het om discriminatie gaat. Als er klachten zijn over discriminatie ben je verplicht om maatregelen te treffen. Beter is natuurlijk om een inclusieve en diverse werkomgeving te creëren waarin discriminatie geen plaats heeft. Aanpassingen maken in het werving- en selectiebeleid kan een goede eerste stap zijn. Ook is het een optie om trainingen te geven die zowel leidinggevenden als andere collega’s bekend maken met eventuele vooroordelen, waardoor discriminatie bespreekbaar wordt.
Meer tips ontvangen voor een ‘work happy’-cultuur zonder discriminatie? Meld je aan voor onze nieuwsbrief!
